Pomimo nieustających afer na rynku żywności, istota i rola kultury bezpieczeństwa żywności jest tematem stosunkowo nowym, nie tylko w naszym kraju. Jest to jednak temat bardzo istotny, gdyż przyjmuje się, iż brak tej kultury, brak troski o jej zapewnienie, należy do kategorii tzw. nowych zagrożeń dla bezpieczeństwa produktu żywnościowego. Kultura bezpieczeństwa żywności to podzielane postawy, wartości oraz przekonania wobec zapewnienia bezpieczeństwa produktu żywnościowego, na co dzień demonstrowane w organizacjach zajmujących się produkcją i obróbką żywności. Niestety, jak wskazują wyniki badań prowadzonych na świecie, kultura bezpieczeństwa jest w wielu przypadkach w obszarze łańcucha żywności niemal zupełnie ignorowana. Nie jest także dostatecznie doceniana i rozumiana przez najwyższe kierownictwo organizacji. Jest to zjawisko niezwykle złożone i wręcz krytyczne dla bezpieczeństwa zdrowia oraz życia każdego konsumenta, dlatego też wymaga ono szerokiego rozpoznania i rozpropagowania. Niniejsza książka pozwala wypełnić lukę wiedzy w tym zakresie. Czytelnik zapozna się w niej:

• z podstawami definicyjnymi i założeniami ogólnej istoty bezpieczeństwa, a następnie bezpieczeństwa żywności,
• ze zjawiskiem, dotąd słabo sygnalizowanym, jakim jest food crime, czyli przestępstwa wymierzone w żywność i łańcuch żywnościowy,
• z problematyką klimatu i kultury bezpieczeństwa żywności, a także mało jeszcze znanym i rozpoznanym w łańcuchu żywnościowym - zjawiskiem kultury sprawiedliwego traktowania (just culture),
• z czynnikami oraz uwarunkowaniami sprzyjającymi tworzeniu kultury bezpieczeństwa żywności,
• z narzędziami pozwalającymi określić, zmierzyć i ocenić dojrzałość poziomu kultury bezpieczeństwa żywności w organizacji oraz wskazać na obszary wymagające doskonalenia.

Rozdział 1
Bezpieczeństwo żywności i jego uwarunkowania 9
1.1. Pojęcie bezpieczeństwa i jego wymiary 9
1.2. Bezpieczeństwo żywności i łańcucha żywnościowego w świetle zagrożeń 18
1.3. Przestępstwa wymierzone w żywność 27
1.4. Uwarunkowania prawne bezpieczeństwa żywności 35
1.5. Uwarunkowania rynkowe bezpieczeństwa żywności 44

Rozdział 2
Istota kultury bezpieczeństwa żywności 57
2.1. Kultura i klimat bezpieczeństwa 57
2.2. Kultura i klimat bezpieczeństwa żywności - podstawy, definicje i zależności 68
2.3. Artefakty, normy, wartości i założenia kultury bezpieczeństwa żywności 79
2.4. Czynniki decydujące o kulturze bezpieczeństwa żywności 83
2.5. Zjawisko i potrzeba „just culture" w kształtowaniu bezpieczeństwa żywności 88

Rozdział 3
Kształtowanie i pomiar kultury bezpieczeństwa żywności 105
3.1. Etapy kształtowania i wdrażania kultury bezpieczeństwa żywności 105
3.2. Uwarunkowania kultury bezpieczeństwa żywności 112
3.3. Dojrzałość i poziomy kultury bezpieczeństwa żywności - wybrane modele definiowania 117
3.4. Przykłady narzędzi pomiaru kultury bezpieczeństwa żywności 130
3.4.1. Kwestionariusz B. Ball z zespołem 132
3.4.2. Kwestionariusz J.A. Neala z zespołem 135
3.4.3. Matryca oceny M. Wrighta z zespołem 137
3.4.4. Kwestionariusz O.A. Ijabadeniyi 144
3.4.5. Kwestionariusz U.F.U.Z. Abidin 146
3.4.6. Macierz L. Jespersen 149
3.4.7. Kwestionariusz E. De Boeck z zespołem 153
3.4.8. Kwestionariusz M. Zabukošek z zespołem 155
3.4.9. Inne rozwiązania 158
3.5. Przykłady pomiaru just culture 162

Podsumowanie, wnioski i rekomendacje 169
Bibliografia 175
Spis tabel 187
Spis rysunków 189