Prawo podatkowe w Polsce. Podręcznik akademicki

Podręcznik adresowany jest głównie do studentów prawa i administracji, ale także do innych osób zainteresowanych prawem podatkowym (studentów innych kierunków, słuchaczy studiów podyplomowych z zakresu prawa podatkowego, aplikantów adwokackich i radcowskich, kandydatów na doradców podatkowych i pracowników administracji podatkowej). Materiał prezentowany w podręczniku, obok pełnego wykładu polskiego prawa podatkowego (prawa materialnego oraz procedury podatkowej, z uwzględnieniem nowo uchwalonych w ostatnich latach podatków), obejmuje również podstawowe informacje z zakresu międzynarodowego prawa podatkowego i prawa podatkowego Unii Europejskiej. Autorzy przedstawili także tendencje rozwojowe prawa podatkowego w najbliższej przyszłości. Zamysłem autorów było zwięzłe i klarowne przedstawienie problematyki polskiego prawa podatkowego wraz z jego otoczeniem międzynarodowym, a obszerna literatura, do której odsyłają, umożliwia poszerzenie wiedzy z interesującego zakresu.

Autorzy uwzględnili stan prawny na dzień 1 marca 2018 r.

Spis treści:

Rozdział 1. Podatek - zagadnienia ogólne

1.1. Pojęcie podatku
1.2. Elementy konstrukcji podatku
1.3. Klasyfikacja podatków
1.4. Zasady podatkowe
Bibliografia

Rozdział 2. Prawo podatkowe

2.1. Prawo podatkowe w systemie prawa
2.2. Źródła prawa podatkowego
Bibliografia

Rozdział 3. Zobowiązania podatkowe

3.1. Zagadnienia ogólne
3.2. Podmioty stosunków podatkowoprawnych
3.3. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe
3.4. Powstawanie zobowiązań podatkowych
3.5. Urzędowe informacje o wykładni i stosowaniu  przepisów prawa podatkowego
3.6. Wygasanie zobowiązań podatkowych
3.6.1. Zapłata
3.6.2. Pobranie podatku przez płatnika lub inkasenta
3.6.3. Potrącenie
3.6.4. Zaliczenie nadpłaty lub zwrotu podatku
3.6.5. Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych
3.6.6. Przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym
3.6.7. Zaniechanie poboru podatku
3.6.8. Umorzenie zaległości podatkowej
3.6.9. Zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku w przypadku zastosowania się do interpretacji indywidualnej lub ogólnej
3.6.10. Przedawnienie zobowiązania podatkowego
3.7. Nadpłata
3.8. Zabezpieczenie wykonywania zobowiązań podatkowych
3.8.1. Ogólna charakterystyka instytucji zabezpieczenia wykonywania zobowiązań podatkowych
3.8.2. Hipoteka przymusowa
3.8.3. Zastaw skarbowy
3.8.4. Szczególne formy zabezpieczenia wykonania zobowiązań podatkowych
3.9. Odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta
3.9.1. Pojęcie i zakres odpowiedzialności za zobowiązanie podatkowe
3.9.2. Odpowiedzialność podatnika za zobowiązanie podatkowe
3.9.3. Odpowiedzialność płatnika oraz inkasenta za zobowiązanie podatkowe
3.10. Odpowiedzialność osób trzecich za zaległości podatkowe
3.10.1. Ogólne zasady odpowiedzialności osób trzecich
3.10.2. Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka podatnika
3.10.3. Odpowiedzialność członków rodziny podatnika
3.10.4. Odpowiedzialność nabywcy określonych składników majątku podatnika
3.10.5. Odpowiedzialność jednoosobowej spółki kapitałowej
3.10.6. Odpowiedzialność firmującego
3.10.7. Odpowiedzialność właściciela, samoistnego posiadacza i użytkownika wieczystego rzeczy lub prawa majątkowego
3.10.8. Odpowiedzialność dzierżawcy i użytkownika nieruchomości podatnika
3.10.9. Odpowiedzialność wspólników spółek niemających osobowości prawnej
3.10.10. Odpowiedzialność członków zarządów spółek kapitałowych, członków zarządów (wspólników) spółek kapitałowych w organizacji oraz członków organów zarządzających innych osób prawnych
3.10.11. Odpowiedzialność likwidatorów
3.10.12. Odpowiedzialność osób prawnych przejmujących lub powstałych w wyniku podziału innej osoby prawnej
3.10.13. Odpowiedzialność gwaranta i poręczyciela
3.10.14. Odpowiedzialność podatnika podatku od towarów i usług
3.10.15. Odpowiedzialność pełnomocnika podatnika podatku od towarów i usług
3.11. Następstwo prawne
Bibliografia

Rozdział 4. Postępowanie podatkowe

4.1. Zasady ogólne
4.2. Podmioty postępowania podatkowego
4.2.1. Organy podatkowe jako organy prowadzące postępowanie
4.2.2. Właściwość organu
4.2.3. Spory o właściwość
4.2.4. Wyłączenie pracownika i organu podatkowego od załatwienia sprawy
4.2.5. Strona
4.2.6. Uczestnicy postępowania na prawach strony
4.2.7. Inni uczestnicy postępowania
4.3. Przepisy porządkowe i środki oddziałujące na przebieg postępowania
4.3.1. Doręczenia
4.3.2. Wezwania
4.3.3. Metryka sprawy
4.3.4. Protokoły i adnotacje
4.3.5. Udostępnianie akt postępowania
4.3.6. Terminy
4.3.6.1. Rodzaje terminów i ich obliczanie
4.3.6.2. Przywracanie terminów
4.3.6.3. Terminy załatwiania spraw
4.4. Postępowanie przed organem pierwszej instancji
4.4.1. Wszczęcie postępowania
4.4.2. Postępowanie wyjaśniające
4.4.2.1. Zasady postępowania wyjaśniającego
4.4.2.2. Środki dowodowe
4.4.3. Zajęcie stanowiska w sprawie przez inny organ
4.4.4. Zawieszenie postępowania
4.4.5. Umorzenie postępowania
4.5. Akty kończące postępowanie
4.5.1. Decyzja
4.5.1.1. Elementy decyzji
4.5.1.2. Uzupełnienie, sprostowanie i wykładnia decyzji
4.5.2. Postanowienie
4.6. Postępowanie przed organem II instancji
4.6.1. Odwołanie
4.6.2. Postępowanie odwoławcze
4.6.2.1. Przebieg postępowania odwoławczego
4.6.2.2. Zakres uprawnień decyzyjnych organu odwoławczego
4.6.2.3. Zakaz orzekania na niekorzyść odwołującego (zakaz reformationis in peius)
4.6.2.4. Zażalenie
4.7. Weryfikacja ostatecznych decyzji i postanowień
4.7.1. Uwagi wstępne
4.7.2. Wznowienie postępowania
4.7.3. Stwierdzenie nieważności decyzji
4.7.4. Uchylenie lub zmiana decyzji
4.7.5. Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji
4.8. Czynności sprawdzające
4.9. Kontrola podatkowa
4.10. Wydawanie zaświadczeń
Bibliografia

Rozdział 5. Opodatkowanie dochodu

5.1. Podatek dochodowy od osób fizycznych
5.1.1. Podstawy prawne i rola podatku dochodowego od osób fizycznych w polskim systemie podatkowym
5.1.2. Zakres opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
5.1.2.1. Podmiotowy zakres opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych
5.1.2.1.1. Zasada powszechności podmiotowej
5.1.2.1.2. Zasada rezydencji
5.1.2.1.3. Zasada osobistego charakteru podatku
5.1.2.2. Przedmiot podatku dochodowego od osób fizycznych
5.1.2.2.1. Otwarty katalog źródeł przychodów (zasada powszechności przedmiotowej)
5.1.2.2.2. Wyłączenia spod opodatkowania
5.1.2.2.3. Zwolnienia podatkowe
5.1.2.2.4. Pojęcie przychodu z poszczególnych źródeł
5.1.2.2.5. Koszty uzyskania przychodu
5.1.3. Podstawa opodatkowania i wysokość podatku
5.1.3.1.  Dochód a podstawa opodatkowania
5.1.3.2.  Ustalanie wysokości podatku
5.1.4. Podstawowe zasady poboru podatku
5.1.5. Zryczałtowany podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
5.2. Podatek dochodowy od osób prawnych
5.2.1. Podstawy prawne podatku dochodowego  od osób prawnych
5.2.2. Zakres opodatkowania podatkiem dochodowym  od osób prawnych
5.2.3. Przychód i koszty jego uzyskania
5.2.4. Podstawa opodatkowania i wysokość podatku
5.2.5. Podstawowe zasady poboru podatku
Bibliografia

Rozdział 6. Opodatkowanie konsumpcji

6.1. Podatek od towarów i usług
6.1.1. Podstawy prawne
6.1.2. Charakter
6.1.3. Zakres przedmiotowy
6.1.4. Zakres podmiotowy
6.1.5. Miejsce powstania obowiązku podatkowego
6.1.6. Moment powstania obowiązku podatkowego
6.1.7. Podstawa opodatkowania
6.1.8. Metoda kasowa u tzw. małego podatnika
6.1.9. Stawki
6.1.10. Pomniejszanie podatku należnego o podatek naliczony
6.1.11. Deklaracje. Zapłata podatku albo rozliczenie nadwyżki podatku naliczonego nad należnym
6.1.12. Solidarna odpowiedzialność nabywcy tzw. towarów wrażliwych oraz pełnomocnika, który złożył zgłoszenie rejestracyjne podatnika VAT czynnego
6.1.13. Dodatkowe zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług
6.1.14. Mechanizm podzielonej płatności
6.1.15. Rejestracja podatników
6.1.16. Dokumentacja: ewidencje, kasy rejestrujące, faktury
6.1.17. Opodatkowanie rolnictwa, leśnictwa i rybołówstwa
6.2. Podatek akcyzowy
Bibliografia

Rozdział 7. Opodatkowanie majątku

7.1. System opodatkowania nieruchomości
7.1.1. Pojęcie nieruchomości i ogólne zasady ich opodatkowania
7.1.2. Podatek rolny
7.1.2.1. Podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem rolnym
7.1.2.2. Podstawa opodatkowania i wysokość podatku rolnego
7.1.2.3. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe w podatku rolnym
7.1.2.4. Cechy podatku rolnego
7.1.3. Podatek leśny
7.1.4. Podatek od nieruchomości
7.1.4.1. Podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania podatkiem od nieruchomości
7.1.4.2. Podstawa opodatkowania i wysokość podatku
7.1.4.3. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe
7.1.4.4. Cechy podatku od nieruchomości
Bibliografia

Rozdział 8. Inne podatki

8.1. Podatek od czynności cywilnoprawnych
8.1.1. Podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania
8.1.2. Podstawa opodatkowania i stawki podatkowe
8.1.3. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe
8.1.4. Cechy podatku od czynności cywilnoprawnych
8.2. Podatek od spadków i darowizn
8.2.1. Podmiotowy i przedmiotowy zakres opodatkowania
8.2.2. Podstawa opodatkowania i wysokość podatku
8.2.3. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe
8.2.4. Cechy podatku od spadków i darowizn
8.3. Podatek od środków transportowych
8.4. Podatek od gier
8.5. Podatek od wydobycia niektórych kopalin
8.6. Podatek od niektórych instytucji finansowych
8.7. Podatek tonażowy
Bibliografia

Rozdział 9. Międzynarodowe prawo podatkowe

Bibliografia

Rozdział 10. Prawo podatkowe Unii Europejskiej

10.1. Prawo pierwotne
10.2. Prawo wtórne
Bibliografia

Rozdział 11. Tendencje rozwojowe prawa podatkowego

11.1. Uwagi wstępne
11.2. Struktura współczesnych systemów podatkowych
11.3. Skomplikowanie współczesnych systemów podatkowych
11.4. Wpływ kryzysu finansowego na przeobrażenia systemów podatkowych
11.5. Koncepcja wspólnego rynku głównym czynnikiem podatkowej integracji w Unii Europejskiej
11.5.1. Koncepcja CCCTB
11.5.2. Reforma systemu podatku od wartości dodanej
11.5.3. Podatki ekologiczne
11.6. Walka z unikaniem opodatkowania, oszustwami podatkowymi, wymiana informacji, współpraca w poborze podatków
11.7. Administracja podatkowa
11.8. Podsumowanie
Bibliografia

 

Włodzimierz Nykiel

prof. zw. dr hab., dr h.c., kierownik Katedry Prawa Podatkowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, kierownik Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych UŁ, prezes Fundacji CDiSP. W latach 2008-2016 rektor UŁ, w latach 2005-2011 członek zarządu Międzynarodowego Stowarzyszenia Podatkowego (IFA), członek Rady Powierniczej Międzynarodowego Biura Dokumentacji Podatkowej (IBFD) w Amsterdamie, członek Europejskiego Stowarzyszenia Profesorów Prawa Podatkowego(EATLP).